ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

Τι είναι η Λογοθεραπεία;

Η Λογοθεραπεία είναι η επιστήμη που έχει ως σκοπό την πρόληψη, την πρόγνωση, την αξιολόγηση, τη διάγνωση, τη θεραπεία και την επιστημονική μελέτη των διαταραχών του λόγου, της ομιλίας, της φωνής, της επικοινωνίας και τέλος της σίτισης σε παιδιά και ενήλικες. Ο λογοθεραπευτής είναι ο επιστήμονας που ασχολείται με όλες τις μορφές λεκτικής και μη λεκτικής επικοινωνίας και την κατανόηση ή την παραγωγή του προφορικού και γραπτού λόγου.

Πιο συγκεκριμένα, υπάρχουν διαταραχές που μπορούν να επηρεάσουν την επικοινωνιακή επάρκεια ενός παιδιού ή ενός ενήλικα. Οι διαταραχές με τις οποίες ασχολείται ο λογοθεραπευτής είναι αυτές που έχουν σχέση µε την επικοινωνία, δηλαδή τον προφορικό και γραπτό λόγο και την εξωλεκτική επικοινωνία.

Τι είναι η Παιδιατρική Λογοθεραπεία;

Η Παιδιατρική Λογοθεραπεία είναι η επιστήμη που έχει ως στόχο την πρόληψη, την αξιολόγηση, την παρέμβαση και αποκατάσταση των διαταραχών του λόγου, της ομιλίας, της φωνής, της επικοινωνίας και της σίτισης στον παιδικό πληθυσμό. Τα αίτια των παραπάνω διαταραχών μπορεί να έχουν κληρονομικό, νευρολογικό, ακόμα περιβαλλοντικό και ψυχολογικό υπόβαθρο.

Τι είναι επικοινωνία, λόγος και ομιλία;

Επικοινωνία ονομάζεται η ικανότητα μεταξύ των ανθρώπων να ανταλλάσσουν πληροφορίες, ιδέες και συναισθήματα, ενώ απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ύπαρξη των ικανοτήτων κατανόησης και της έκφρασης του προφορικού και του γραπτού λόγου. Πρόκειται για μία δυναμική διεργασία ανταλλαγής ιδεών και πληροφοριών και περιλαμβάνει την κωδικοποίηση, τη μετάδοση και αποκωδικοποίηση των ανταλλασσόμενων μηνυμάτων.

Σε ποιους τομείς παρεμβαίνει ένας λογοθεραπευτής.

Ένας λογοθεραπευτής παρεμβαίνει σε δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένα παιδί και αφορούν διαταραχές της ομιλίας και του λόγου. Με λίγα λόγια:

• Διαταραχές στην άρθρωση (παραλήψεις, αντικαταστάσεις φωνημάτων με άλλα φωνήματα κ.τ.λ.).
• Διαταραχές στη φώνηση (η ποιότητα φωνής του παιδιού).
• Διαταραχές στην αντήχηση (υπό ή υπερινικότητα κατά τη διάρκεια της ομιλίας).
• Διαταραχές στην προσωδία (το χρώμα της φωνής να είναι κατάλληλο με την περίσταση).
• Διαταραχές στο ρυθμό και τη ροή της ομιλίας (επαναλήψεις φωνημάτων, συλλαβών, λέξεων και προτάσεων, μπλοκαρίσματα ομιλίας κ.ά.).
• Διαταραχές στην κατανόηση (αντιληπτική κατανόηση).
• Διαταραχές στη φωνολογία (συνδυασμός των φωνημάτων και ολόκληρων λέξεων).
• Διαταραχές στη σημασιολογία (το λεξιλόγιο, η ταξινόμηση και η κατηγοριοποίηση του).
• Διαταραχές στη μορφολογία (σύνθεση λέξεων, σύνταξη).
• Διαταραχές πραγματολογίας (η ορθή χρήση του λόγου με βάση το πλαίσιο διεξαγωγής της ομιλίας).

Πότε ένα παιδί χρειάζεται Λογοθεραπεία;

Οι γονείς θα ήταν καλό να απευθυνθούν σε ένα λογοθεραπευτή για οποιαδήποτε ανησυχία, που σχετίζεται με το λόγο, την ομιλία και την επικοινωνία του παιδιού, αλλά και πιο συγκεκριμένα αν παρατηρήσουν κάποιο από τα παρακάτω χαρακτηριστικά.

• Αποφυγή βλεμματικής επαφής.
• Δυσκολία στην αλληλεπίδραση και την επικοινωνία.
• Δεν γυρνάει στο όνομα του.
• Η χρήση της ομιλίας του παιδιού δεν έχει επικοινωνιακό σκοπό.
• Δεν χρησιμοποιεί χειρονομίες και εκφράσεις του προσώπου.
• Απουσία ή σημαντική καθυστέρηση του βαβίσματος του παιδιού.
• Δυσκολεύεται στη μίμηση λέξεων.
• Δυσκολεύεται να ζητήσει αντικείμενα με το όνομα τους.
• Διαθέτει περιορισμένο λεξιλόγιο με βάση την αναπτυξιακή του ηλικία.

Η Λογοθεραπεία στο Έργο & Πράξη.

Στο κέντρο ειδικών θεραπειών Έργο & Πράξη στην Ξάνθη, η λογοθεραπεία χωρίζεται σε τρία στάδια, την αξιολόγηση, τον εξατομικευμένο σχεδιασμό θεραπευτικού προγράμματος και τέλος, την παρέμβαση.

Αρχικά, κατά τη διαδικασία της αξιολόγησης χορηγούνται σταθμισμένες δοκιμασίες και σε συνδυασμό με την κλινική παρατήρηση, διατυπώνεται μία εξατομικευμένη έκθεση, στην οποία καταγράφονται τα ευρήματα και οι ανάγκες του παιδιού σε όλους τους τομείς της γλώσσας και της επικοινωνίας. Στη συνέχεια, αναλύεται και αξιολογείται η επίδοση του παιδιού και με βάση τα ευρήματα, σχεδιάζεται το εξατομικευμένο πρόγραμμα λογοθεραπείας, βασισμένο στις ανάγκες και τα ελλείμματα του κάθε παιδιού.

Διαγνωστικές κατηγορίες στις οποίες απευθύνεται η Λογοθεραπεία στο κέντρο ειδικών θεραπειών Έργο & Πράξη.

Συμμετοχή των γονέων στη λογοθεραπευτική διαδικασία.

Η γλώσσα αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο στην πρώιμη ανάπτυξη ενός παιδιού. Όταν οι πρώιμες γλωσσικές δεξιότητες ενός παιδιού διακυβεύονται, λόγω αναπτυξιακών δυσκολιών, αμφισβητούνται τα πρότυπα γονικής μέριμνας και η εκπαιδευτική παροχή. Ο τρόπος με τον οποίο συνεργάζονται γονείς και επαγγελματίες, για να υποστηρίξουν την ανάπτυξη παιδιών με γλωσσικές δυσκολίες παρουσιάζει σημαντικό ενδιαφέρον.

Η συμμετοχή των γονέων καλύπτει πολλές πτυχές της εκπαίδευσης, συμπεριλαμβανομένης της διαδικασίας αξιολόγησης, όπου οι γνώσεις των γονέων για το παιδί τους είναι σημαντική πηγή πληροφοριών. Συνήθως, οι γονείς έχουν σταθερή αντίληψη για το ρόλο τους ως υποστηρικτές για τα παιδιά τους, αλλά είναι λιγότερο σίγουροι για την υιοθέτηση ενός ρόλου παρεμβατικού, όταν το παιδί τους παρουσιάζει δυσκολίες στην ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας.

Για πολλά χρόνια το πλαίσιο λογοθεραπείας ήθελε τους γονείς να έχουν ρόλο παρατηρητή κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Δεν είναι λίγοι οι γονείς, οι οποίοι εξακολουθούν να πιστεύουν, ότι ο θεραπευτικός ρόλος ανήκει ξεκάθαρα στον λογοθεραπευτή και η δική τους συμβολή στη θεραπευτική διαδικασία είναι ασήμαντη.

Παρόλα αυτά, τα τελευταία χρόνια έπειτα από πολυάριθμες μελέτες έχει αποδειχθεί, ότι αυτό δεν ισχύει. Αντίθετα, η συνεργασία ενός λογοθεραπευτή και ενός γονέα συχνά κάνει τη μεγάλη διαφορά στην εξελικτική πορεία του παιδιού. Οι λογοθεραπευτές μπορούν να συμβάλουν σημαντικά σε αυτή τη συνεργασία, καθώς επιτρέπουν στους γονείς να αναλάβουν νέους και ενεργούς ρόλους στο θεραπευτικό πρόγραμμα, ενεργώντας ως πρωταρχικοί παράγοντες αλλαγής για την υποστήριξη της ομιλίας και της γλωσσικής ανάπτυξης του παιδιού τους.

Οι γονείς αρχικά μπορεί να εκφράσουν αβεβαιότητα, άγχος ή και κάποια αρνητικότητα σε σχέση με την εμπλοκή τους. Πολλές φορές να αμφισβητήσουν την προσωπική τους εμπλοκή, αλλά και την ικανότητά τους να αναλάβουν έναν τόσο σημαντικό ρόλο. Παρόλα αυτά, οι γονείς είναι οι άνθρωποι, που γνωρίζουν το παιδί καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον και έτσι με την καθοδήγηση ενός έμπειρου λογοθεραπευτή, ο γονέας αποδεικνύεται ένας πολύτιμος σύμμαχος για το τελικό αποτέλεσμα.

Υπάρχουν δύο μορφές γονικής συμμετοχής κατά τη διάρκεια της λογοθεραπείας. Από τη μια παίζουν το ρόλο ενός «αξιολογητή», ενημερώνοντας τον λογοθεραπευτή για τη γενικότερη πορεία του παιδιού στον κοινωνικό του περίγυρο και από την άλλη «πιάνουν και δουλειά». Ο λογοθεραπευτής θα προτείνει συγκεκριμένες ασκήσεις για το σπίτι που μπορούν να γίνουν ακόμη και στο πλαίσιο καθημερινών οικογενειακών δραστηριοτήτων, όπως είναι το μπάνιο, η βόλτα κ.τ.λ. Ακόμα, είναι δυνατό να προτείνει κάποιες αλλαγές συμπεριφοράς για τη βελτιστοποίηση των αποτελεσμάτων στην εξελικτική πορεία του παιδιού.

Με τους παραπάνω δύο τρόπους η λογοθεραπεία γίνεται μέρος της ζωής του παιδιού, δεν περιορίζεται μόνο στο χρόνο των συνεδριών και παράλληλα, εξασφαλίζεται μια πιο θετική στάση απέναντι στο πρόγραμμα. Με αυτόν τον τρόπο, οι γονείς αποκτούν γνώση και κατανόηση της δυσκολίας του παιδιού και είναι πιο ήρεμοι. Έτσι οι γονείς είναι σε θέση να μπορούν να υποστηρίξουν το παιδί τους πιο αποτελεσματικά σε αυτό το ταξίδι.

Συμβουλευτική Γονέων & Λογοθεραπεία

Η επικοινωνία και η συνεργασία του λογοθεραπευτή με τους γονείς είναι απαραίτητη στην πορεία του θεραπευτικού προγράμματος και συχνά η επικοινωνία με τον ειδικό συνεχίζεται και μετά την ολοκλήρωση των προγραμμάτων. Ο λογοθεραπευτής είναι ο άνθρωπος στον οποίο οι γονείς μπορούν να θέσουν ερωτήσεις και αυτός με τη σειρά του να δώσει απαντήσεις, να προτείνει συνεχώς ασκήσεις ή δραστηριότητες που θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη του παιδιού. Ο λογοθεραπευτής οφείλει να είναι δίπλα στους γονείς, προκειμένου να προσφέρει συμβουλές, καθοδήγηση και να τους καθησυχάσει κατά τη διαδικασία της θεραπείας και μετά την ολοκλήρωσή της.